HAVAİ HAT DONANIMLARI
ELEKTRİK ENERJİSİNİN HAVAİ HAT İLE İLETİLMESİ
Kuvvetli akım enerji iletimini sağlayan mesnet noktaları, direkler ve bunların temelleri, yer üstünde çekilmiş iletkenler, iletken donanımları, izolatörler, izolatör bağlantı elemanları ve topraklamalardan oluşan tesislerin tamamını kapsayan kısma, havai hatlar denir. Havai hatların çekilmesinde dikkat edilecek hususlar: Hattın toprağa en yakın noktası en az 6 m, işlek yerlerde, yol ve kavşaklarda 7 m alınmalıdır İki hat arası mesafe en az 35 cm olmalıdır.
ELEKTRİK TESİSATI
Alüminyum havai hat iletkenleri
Bakır havai hat iletkenleri
İZOLATÖR VE ÇEŞİTLERİ
Gövde: İletkenin ve mesnet demirinin tutturulduğu kısımdır.
Tutturma yuvası: İzolatör demirinin izolatöre tespit edilebilmesi için açılan düz veya vidalı kısımdır.
Siper veya etek (damlalık): İzolatörün elektriksel direncini artırmak için gövdeye yapılmış bir veya birden fazla kanatlardır.
İletken yuvası: İzolatöre bağlanacak olan iletkenlerin yerleştirilmesi için yapılmış yuvalardır.
Tutturma demiri (izolatör demiri): İzolatörü direk veya konsol (travers) üzerine tespit etmeye yarayan demir aksamdır.
Alçak Gerilim İzolatörleri
Anma gerilimi 1000 V’a kadar olan izolatörlerdir. Bunlar: Taşıyıcı (E), durdurucu (ED), mesnet (ED), gergi (ED), mekanik (EM) ve makara (EM) tipi izolatörlerdir.
Pin tipi izolatörler ara izolatörü ( N 80- E 80, N 95- E 95 sembolleri ile anılır), hat sonu veya başlangıcı izolatörü diye iki sınıfa ayrılır.
Orta Gerilim İzolatörleri
Anma gerilimi 35 KV’a kadar olan izolatörlerdir.
Bunlar:
· Pin tipi izolatörler (VHD 10- 15- 20- 35)
· Hava Hattı mesnet izolatörleri ( VKS 35)
· Zincir izolatörler (U 40- 60- 70- 100) (K1)
· Çubuk izolatörler ( L 40- 70- 100)
· Demir yolu izolatörleri
· Dolu tip mesnet izolatörleri (MD)
· Ayırıcı mesnet izolatörler (C 4 -170)
· Ayırıcı itici mesnet izolatörler (SCD – 30)
· Geçit izolatörleri (DAF – 30 / 400)
· Bara mesnet izolatörleridir (SAR – 30 )
· Trafo buşing izolatörleri
Yüksek Gerilim İzolatörleri
YG izolatörleri porselen ve cam olmakla birlikte silikon da olabilir.
Kullanım Yerlerine Göre İzolatör Çeşitleri
Dahili ve Harici tip olarak ayrılırlar.
Dahili Tip İzolatörler
Mesnet izolatörler, kapalı tesislerin baralarını taşımak ve yalıtmak amacıyla kullanılır.
Trafoda Kullanılan İzolatörler
İzolatör Demirleri
İzolatörün direk ile bağlantısını sağlar.
DT.C-15 tipi izolatör demirleri, 15 kV’luk OG ENH taşıyıcı olarak VHD-15 izolatörü ile kullanılır.
DT.B-15 tipi izolatör demiri, 15 kV’luk OG ENH durdurucu olarak VHD-15 izolatörü ile kullanılır.
DT.C-35 izolatör demiri, 35 kV’luk OG ENH taşıyıcı olarak VHD-35 izolatörü ile kullanılır
DT.B-35 izolatör demiri, 35 kV’luk OG ENH durdurucu olarak VHD-35 izolatörü ile kullanılır.
Ark Boynuzu
Hatta gerilim yükseldiğinde ark boynuzu atlama yaptırarak yüksek gerilimin toprağa temasını sağlayarak trafonun korunmasını sağlar.
Ark boynuzu trafo buşinglerinde ve zincir tipi izolatörlerde bulunur.
Tabloda VDE (Alman) standartlarına göre kV cinsinden işletme gerilimi ve buna karşılık gelen elektrot boynuz açıklıkları verilmiştir.
Deniz seviyesinden 1000 metre yükseldikten sonra her 100 metrede ark boynuzu aralığı %1,5 arttırılmalıdır.
Ark Koruma Çemberi
İzolatör yüzeyinde bir ark oluştuğunda bunu engelleyim bu arkın güvenli bir şekilde toprağa geçirerek izolatörü korur.
Kuşkonmaz
Adından da anlaşılabileceği gibi izolatörlere kuş konmasını engellemek için kullanılır.